توصیه‌های مهم در شهرهاى مدینه و مکه
* هریک از شما میهمان کشور عربستان، و نماینده ملت ایران و نظام مقدس جمهورى اسلامى هستید، بنابراین کارى نکنید که موجب خدشه‌دار شدن عزت ملّى و مذهب اهل بیت(ع) شود.
* ضمن خوشرویى در هر جا و هر زمان، با رعایت ادب و احترام نسبت به زائران کشورهاى مختلف، باعث سربلندى مذهب و میهن اسلامى خود باشید. بر اساس روایات ائمه معصومین(علیهم السلام) احترام مؤمن از احترام خانه کعبه بیشتر است.
بنابراین در سلام کردن به دیگران، به ویژه در برخورد با برادران و خواهران اهل سنّت، اعم از مساجد، اماکن زیارتى، فروشگاه‌ها و اماکن عمومى، دریغ نورزید، زیرا سلام کردن تأثیر بسیار خوبى در جذب دیگران دارد.
* خواهران محترمه حجاب کامل (چادر مشکى) را حفظ کرده، و از رفت و آمد با چادرهای رنگی و حضور در قسمت‌های مخصوص مردان خوددارى کنند. در دو شهر مکّه مکرمه و مدینه منوره، به ویژه در مسجدالحرام و مسجدالنّبى(ص) با رعایت اصول و احکام اسلامى و با عمل به دستورات اخلاقى، مبلّغ مذهب شیعه باشید.
* امر به معروف و نهى از منکر، همانند نماز از واجبات الهى است. بنابراین، بر همه ما لازم است که در صورت مشاهده موارد خلاف، به هموطنان خود تذکر دهیم.
* در تمام نقاط مسجدالنّبى (ص) و مسجدالحرام و اماکن زیارتی، دوربین‌هاى مداربسته نصب شده است، بنابراین از انجام هر کارى که موجب خدشه‌دار شدن و وهن ایرانیان مى‌شود، پرهیز کنید.
* نمازهاى جماعت مسجدالحرام و مسجدالنّبى (ص) به‌طور مستقیم از تلویزیون سراسرى عربستان و از طریق ماهواره براى کشورهاى دیگر پخش مى‌شود. بنابراین رفتار شما در هنگام نماز در بینندگان تأثیر خواهد داشت، لذا از نگاه به اطراف و بى‌نظمى و اعمال تفرقه‌انگیز جدّاً خوددارى کنید.
* براى اقامه نماز جماعت در مسجدالنّبى و مسجد الحرام و آگاهى از مسائل خاصّ آن، بخش مناسک را مطالعه و یا از روحانیون کاروان سئوال نمایید.
* اگر به زبان عربى مسلط نبوده و اطّلاعات لازم را براى یک مباحثه منطقى ندارید، از ورود به مباحث اعتقادى و سیاسى خوددارى کنید.
* رعایت نظافت، از ضرورت‌هاى اماکن شریفه است. از آلوده کردن معابر جدّاً پرهیز نموده و زباله‌ها را در سطل‌هاى مخصوص بیندازید.
* اهل سنت، بوسیدن ضریح، در‌ها و دیوار‌ها را حرام، و از مصادیق شرک مى‌دانند. از این رو براى جلوگیرى از برخوردهاى تند و متعصبانه، از انجام این اعمال پرهیز نمایید.
* از برداشتن خاکِ اماکن زیارتى، به ویژه قبرستان بقیع، خوددارى فرمایید، زیرا سفارشى از جانب اهل بیت(ع) براى این کار نداریم و علاوه بر این، چنین کارى موجب برخورد تند مأموران مى‌شود.
* از خرید گندم و ریختن آن در بقیع و سایر اماکن خوددارى کنید.
* از خواندن برخى زیارتنامه‌ها و دعا‌ها (مانند زیارت عاشورا، توسل و ندبه) با صداى بلند و یا خواندن نماز در مقابل بقیع که اهل سنت نسبت به آن حساسیت نشان مى‌دهند، خوددارى کنید و با انجام این اعمال، زمینه درگیرى و برخوردهاى اهانت‌آمیز را به وجود نیاورید.
* توجّه داشته باشید که حرم نبوى در مدینه منوّره همچون مسجدالحرام در مکّه مکرمه به صورت شبانه‌روزى باز است.
* در سال‌هاى گذشته، برنامه‌هاى زیارت به صورت دسته جمعى و با حضور کاروان‌هاى مختلف، در پشت بقیع انجام مى‌شد. متأسفانه به دلیل برخى رفتار‌ها، این برنامه‌ها ممنوع و یا محدود شده است. بنابراین، زیارتنامه را به صورت انفرادى و آهسته قرائت کرده و حتى المقدور برنامه‌هاى دسته‌جمعى را در هتل‌ها انجام دهید.
* بهترین عمل در مسجدالنّبى (ص) و مسجدالحرام، اقامه نماز جماعت، قرائت قرآن و دعا و نیایش است، سعى کنید در طول سفر حداقل یکبار قرآن را ختم کنید.
* آن دسته از زائرانى که سواد ندارند، از دیگر زائران بخواهند که ادعیه را براى آن‌ها با صداى آرام بخوانند. علاوه بر این مى‌توانند در زیارت‌هاى گروهى، از محضر روحانیون کاروان استفاده کنند. در غیر این صورت مى‌توانند به نیابت از پدر، مادر و بستگان دیگر، نمازهاى قضا و مستحبى بخوانند یا به ذکرهاى مستحب، مانند صلوات، استغفرالله ربّى و اتوب الیه، سبحان الله، الحمدالله، الله اکبر، لا اله الاّ الله و ... مشغول باشند. هم چنین خواندن فاتحه در قبرستان بقیع براى هر کدام از بزرگان دین نیز امرى بسیار پسندیده است. علاوه بر این، یادکردن از همه حاجت‌مندان و دعاکردن براى برآورده شدن حاجات ملتمسان دعا، پاداش زیادى دارد.
* در همه جا، رعایت حال سالمندان و بانوان بر جوان‌تر‌ها لازم است، این کار در مواقعى مانند سوار و پیاده شدن از اتومبیل، ورود و خروج از آسانسور‌ها و... اهمیت بیشترى دارد.
* افراد سالخورده و بیمار توجه داشته باشند که اگر براى انجام زیارت یا اعمال حجّ و عمره به ویلچر نیاز دارند، براى کرایه این وسایل یا مزد کارگر، پول کافى به همراه داشته باشند، تا در پرداخت کرایه با مشکل مواجه نشوند.
* چنان که مى‌دانید، مدیر و خدمه کاروان‌ها از افراد متدیّن و خدمت‌گزار هستند و تنها به قصد خدمت افتخارى به زائران بیت الله، بخشى از عمرشان را در این راه صرف مى‌کنند. زحمات این عزیزان با مادیات قابل جبران نیست و فقط توجّه و احترام متقابل شما، خستگى را از تن ایشان دور مى‌کند.
* کارت شناسایى و کارت هتل را به دقت حفظ کرده و در همه جا و هر زمان به همراه داشته باشید، زیرا این کارت، تنها وسیله شناسایى افراد بوده و نشانى محلّ اقامت آن‌ها در شهرهاى مکّه و مدینه، روى آن نوشته شده است.
* اهمیّت گذرنامه در خارج از کشور مانند شناسنامه در داخل و حتى بیش از آن است، در سفر حج معمولا گذرنامه‌ها به مسوولان هتل سپرده مى‌شود و هنگام رفتن به فرودگاه براى بازگشت به میهن، به زائران بازگردانده مى‌شود.
* زمانى که براى زیارت اماکن مقدسه اعزام مى‌شوید، هنگام پیاده شدن از اتوبوس، کاملاً دقّت کنید و رنگ اتوبوس، نشانه مخصوص و شماره آن و نیز نقطه‌اى را که پیاده شده‌اید، به خاطر بسپارید تا هنگامى که براى سوارشدن مجدّد برمى‌گردید، دچار مشکل نشوید.
* عبور و مرور در خیابان‌هاى مکه و مدینه براى رهگذران و عابران پیاده امن نیست، خودرو‌ها بسیار سریع حرکت مى‌کنند و برخى رانندگان بسیار بى‌احتیاط هستند. بنابراین، فقط از پیاده‌رو‌ها استفاده نمایید و براى عبور از عرض خیابان، حتماً از محل‌هاى ویژه عابران پیاده، استفاده کنید.
* خواهران محترمه همواره براى رفت و آمد‌ها، فقط از سرویس‌هاى محلّ سکونت خود استفاده کرده و از سوار شدن به خودروهاى شخصى خوددارى نمایند. و از تردد انفرادى و بدون همراه، خصوصاً در ساعات پایانى شب بپرهیزید.
* چندین سال است که زائران ایرانى در مدینه منوره و مکّه مکرمه از سرویس‌هاى ویژه که با پرچم جمهورى اسلامى مزیّن هستند، استفاده مى‌کنند. سعى کنید که شماره خط و محلّ توقّف اتوبوس مسیر خود را به خاطر بسپارید.
* در صورت مشاهده هرگونه تخلّف، شماره اتوبوس یا خودرویى را که سوار مى‌شوید، یادداشت کنید تا به تخلّفات آن‌ها رسیدگى شود.
* در مسجدالحرام و مسجدالنّبى (به ویژه هنگام اقامه نماز) تلفن همراه خود را خاموش کنید. همچنین از کشیدن سیگار در مسجد النبى (ص) و مسجد الحرام و صحن‌هاى اطراف آن‌ها جداً خوددارى نمایید.
* بردن هر وسیله‌اى به داخل حرم مطهر پیامبر (ص) در مدینه، و مسجدالحرام در مکّه، ممنوع است. از طرفى بیرون از حرم نیز جاى امنى براى گذاشتن اثاثیه نیست، بنابراین زمان خرید را طورى تنظیم نمایید که پس از خرید اجناس از بازار، مستقیماً به هتل یا محلّ سکونت خود بروید.
* جایگاه خواهران در مدینه منوّره، در قسمت‌هاى انتهایی مسجدالنّبى (ص) (درب علی(ع)) است. چنانچه بخواهید از فیض حضور در قسمت‌هاى جلوى حرم که مرقد پیامبر (ص) و خانه حضرت فاطمه زهرا (س) قرار دارد، بهره‌مند شوید، مى‌توانید از ساعت ویژه خواهران (صبح‌ها از طلوع آفتاب تا حدود ساعت ۱۰، و ظهر‌ها نیم ساعت پس از نماز ظهر تا حدود ساعت ۱۵) استفاده کنید. در این صورت باید ساعات زیارت خود را طورى تنظیم نمایید که هم به صبحانه و ناهار هتل برسید، و هم از حضور در قسمت‌هاى نزدیک قبر مطهّر و روضه منوّره بهره‌مند شوید.
* عکس‌بردارى، فیلم‌بردارى و کشیدن سیگار در تمام اماکن مقدّس ممنوع است، و در صورت مشاهده به شدّت برخورد مى‌شود، لذا از انجام این کار‌ها پرهیز نمایید.
* از خوابیدن در مسجد الحرام و حرم نبوی(ص) بپرهیزید، زیرا علاوه بر کراهت، ممکن است اتّفاقاتى همچون سرقت پول، کفش و وسایل دیگر براى شما پیش آید.
* هنگامى که قرآن را از جایگاه‌هاى مخصوص برمى‌دارید، پس از قرائت، آن را در همان جا قرار دهید و از گذاشتن آن روى زمین، فرش یا هر جاى دیگر جدّاً خوددارى نمایید. همچنین از حمل قرآن و کفش‌ها با یک دست جداً بپرهیزید، زیرا این کار از دیدگاه اهل سنت، بى‌احترامى به کتاب خدا به شمار مى‌آید. رعایت این نکته در هر موقعیّتى، ضرورى مى‌باشد.
* از بردن کفش‌ها به محوّطه روضه منوّره، که همان قسمت قدیمى مسجدالنّبى(ص) است، پرهیز نمایید، زیرا اهل سنت چنین کارى را نوعى بى احترامى به آن مکان مقدّس مى‌دانند.
* براى جابه جایى کفش‌هاى خود، هنگام تشرّف به حرم مطهر نبوى (ص) از کیسه‌هاى مخصوصى که توسط کاروان‌ها به شما داده مى‌شود، استفاده کرده و آن‌ها را در قفسه‌هاى ویژه‌اى که در مسجدالنّبى(ص) و مسجدالحرام وجود دارند، قرار دهید. البته شماره آن قفسه را به خاطر بسپارید تا هنگام برگشت محلّ آن را فراموش نکنید.
* کلمن‌هاى آب سرد در همه جاى حرم موجود است. در طرف راست آن، لیوان‌هاى استفاده نشده و در طرف چپ، لیوان‌هاى استفاده شده قرار دارد. شما نیز براى نوشیدن آب از لیوان‌هاى سمت راست استفاده نمایید.
* از سخن گفتن و صلوات فرستادن با صداى بلند در مسجدالنّبى(ص) پرهیز کرده و دوستان و همراهان خود را با صداى بلند صدا نکنید، زیرا برخى از اهل سنت این کار‌ها را حرام و نشانه بى‌احترامى به این مکان‌هاى مطهّر مى‌دانند.
* هنگام استفاده از تلفن همراه در اماکن مقدّس، ضمن رعایت احترام، از انتخاب آهنگ‌هاى نامناسب به عنوان زنگ تلفن و گفت‌و‌گوهاى طولانى، آن هم با صداى بلند (به ویژه در اوقات قبل از نماز که حالت سکوت و معنویت در صفوف نماز حاکم است) جدّاً خوددارى نمایید.
* در برخى از اماکن مقدّس، مانند مسجد ذوقبلتین و مسجد قُبا، حتى از همراه داشتن کفش جلوگیرى مى‌شود، بنابراین، ضمن پرهیز از بحث و نزاع با مأموران، کفش‌ها را در جاى مخصوص قراردهید.
* از همراه داشتن پول نقد زیاد و اشیاء قیمتى در حرمین شریفین و مکان‌هاى شلوغ خوددارى کنید و هرگز همه پول همراه خود را در یک جیب قرار ندهید.
* هنگام نماز از مقابل نمازگزاران عبور نکنید، زیرا این عمل که در فقه شیعه، مکروه است و از نظر اهل سنت، عملى حرام به شمار مى‌آید.
* درب‌های ورود به مسجد النبی(ص) و روضه رضوان جهت استفاده معنوی مخصوص خواهران (درهای شماره ۲۵-۲۷-۲۹) می‌باشد.
* در رستای تبلیغات گسترده وهابیت در حرمین شریفین به خصوص در اطراف بقیع و ایجاد شبهه برای زائرین، از ورود به بحث و مجادله با مأمورین سعودی و دریافت کتاب‌های اهدائی رایگان، خودداری نمایید و در صورت مشاهده موارد خاص مراتب را به بعثه رهبری گزارش نمایید.
* از آنجائی که هدف اصلی از حضور در اماکن مقدسه حرمین شریفین و بقیع و اُحُد و ... نهایت استفاده معنوی و دعا و نیایش است، لذا زائران ضمن رعایت کامل شئونات اسلامی و فرهنگی اصیل ایرانی از بحث و مجادله بیهوده با مأموران سعودی و خرید و هرچه موجب دور شدن از روح معنویت است، پرهیز نمایند.
* از کشیدن سیگار در مجامع عمومی و عکسبرداری از اماکنی که عکاسی از آن‌ها ممنوع است، خودداری کنید و برای پرهیز از برداشت‌های ناصواب از پاشیدن گندم در بقیع، انداختن عریضه، برداشتن خاک، بستن نخ به پنجره‌های بقیع، سخن گفتن بلند، بلند خواندن زیارتنامه، گرفتن کتب و ادعیه که از طرف مبلغان سعودی توزیع می‌گردد، جدّاً خودداری کنید.
* با توجه به ازدحام جمعیت در اماکن زیارتی از وجوه نقد و اسناد و مدارک همراه خود مراقبت و محافظت نمایند.
* با توجه به وجود افراد شیاد و کلاهبردار در اطراف حرم‌ها و اماکن زیارتی و بازار که بعضاً به زبان فارسی نیز تسلط دارند، توصیه می‌شود از پذیرش بسته‌های مختلف و یا سایر پیشنهادات آنان خودداری نمایید.
